Dlaczego jedna turbosprężarka pracuje przez 250 – 300 tys. kilometrów, a inna wymaga naprawy albo wymiany po przekroczeniu 50 – 70 tys. kilometrów? Co niszczy turbosprężarki? Jak unikać awarii turbosprężarki?
Są auta intensywnie eksploatowane, w których oryginalna turbosprężarka dalej pracuje, pomimo przekroczenia 300 tysięcy kilometrów przebiegu. Jak w starym, poczciwym Renault Kangoo mojego kolegi, z silnikiem dCi pod maską. Są też auta, w których turbosprężarki wymagają naprawy (regeneracji turbosprężarki) albo wymiany na nową, już po przejechaniu kilkudziesięciu tysięcy kilometrów. Co jest powodem przyspieszonego zużycia turbosprężarki w samochodzie?
Coraz więcej turbosprężarek na rynku
Od wielu lat każdy silnik diesla i niemal każdy silnik benzynowy wykorzystują bezpośredni wtrysk paliwa oraz turbodoładowanie, realizowane przez turbosprężarkę. Kompresory, napędzane przez silnik (a przez to obciążające jednostkę napędową), odeszły w niepamięć. Turbosprężarka jest napędzana przez gazy wylotowe (spaliny) a zatem nie obciąża silnika w żaden sposób. W zasadzie jedyną wadą (której kompresor był pozbawiony) jest turbodziura, czyli opóźnienie w dodaniu mocy przez turbinę.
Najnowszy rodzaj turbosprężarek to podzespoły napędzane już nie przez gazy wylotowe, usuwane z silnika, a przez silnik elektryczny (Przeczytaj → Co to jest elektryczna turbosprężarka ← kliknij link).
Turbosprężarka zwiększa moc silnika, przy równoczesnym zmniejszeniu zużycia paliwa.
To podzespół o prostej budowie, którego sercem są dwa wirniki, zamontowane na jednej, ułożyskowanej osi. Są od siebie odseparowane, każdy pracuje w osobnej komorze. Pierwszy jest napędzany przez gazy spalinowe, drugi kompresuje powietrze, zassane przez układ dolotowy. Powietrze to jest jeszcze chłodzone przez intercooler – chłodnicę powietrza doładowanego – zanim trafi do cylindrów.
Sterownik silnika steruje pracę turbiny przez podciśnienie (pierwsze turbiny) albo elektronicznie (sterując ułożeniem łopatek wirnika napędzanego przez spaliny, by uzyskać mniejszą lub większą prędkość, zależnie od obciążenia jednostki napędowej.
Pippi, CC BY-SA 3.0 <http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/>, via Wikimedia Commons
Co niszczy turbosprężarkę? Najczęstsze przyczyny awarii
– zanieczyszczony olej silnikowy, który nie był przez długi czasy wymieniany;
– skoksowany olej silnikowy, znajdujący się we wnętrzu podzespołu, na skutek złej eksploatacji turbiny (braku chłodzenia). Powodem jest wyłączanie silnika zaraz po jeździe, zwłaszcza intensywnej. Silnik powinien pracować 30 sekund na biegu jałowym;
– szybka jazda zaraz po uruchomieniu silnika, na zimnym silniku. Turbina osiąga wysokie obroty, a pracuje jeszcze bez oleju;
– zbyt mała ilość oleju silnikowego, na skutek uszkodzeń węża doprowadzającego olej, albo problemów związanych z brakiem oleju w układzie smarowania;
– zapchany filtr powietrza;
– zapchany albo załamany wąż odprowadzający olej z turbiny;
– zapchany filtr cząstek stałych (dlaczego? <- kliknij link);
– uszkodzone sterowanie turbosprężarki, powodujące zbyt duże ciśnienie doładowania;
– ciała obce, przepuszczone przez filtr powietrza, uszkodzony intercooler albo inną nieszczelność;
– zbyt wysoka temperatura oleju silnikowego, spowodowana najczęściej zbyt małą ilością oleju w układzie smarowania, albo zastosowaniem oleju o niewłaściwej specyfikacji lub niskiej jakości;
– szybka jazda na krótkich odcinkach (szybka jazda, wyłączanie silnika, obniżenie temperatury, uruchomienie silnika, szybka jazda) – co powoduje skoki temperatury turbiny.
– częsta (i na dodatek) szybka jazda we włączonym trybie start – stop.
Jak dbać o turbosprężarkę, żeby służyła jak najdłużej?
– stosować olej silnikowy o właściwej specyfikacji;
– utrzymywać odpowiedni poziom oleju;
– często wymieniać filtr powietrza;
– unikać agresywnej jazdy;
– nie wyłączać silnika od razu – jednostka powinna popracować 30 sekund na wolnym biegu, zanim zostanie wyłączona;
– unikać szybkiej jazdy po uruchomieniu silnika, dopóki nie osiągnie on temperatury roboczej.
W przypadku turbosprężarek dobra wiadomość jest taka, że można je regenerować. Regeneracja turbosprężarki kosztuje od 500 do 1000 zł, w zależności od uszkodzeń. Nowa turbina, w zależności od auta, kosztuje od 1200 do 4000 zł.
W większości aut nie da się jeździć z uszkodzoną turbiną. Silnik może być za słaby bez turbodoładowania. Może też mocno szarpać podczas dodawania gazu. Duża ilość oleju, przepuszczana przez uszkodzone uszczelnienia turbiny grozi zapchaniem filtra DPF (<- link) i zatarciem silnika.