Jaką rolę pełni wentylator chłodnicy? Dlaczego sprawny wentylator chłodnicy jest tak ważny dla silnika? Czy awaria wentylatora chłodnicy może spowodować uszkodzenie silnika? Sprawny układ chłodzenia ma kluczowy wpływ na właściwą pracę jednostki napędowej. Problemy związane z układem chłodzenia mogą powodować wiele uszkodzeń, w tym ciężkich, jak awaria uszczelki pod głowicą. Mogą także doprowadzić do zatarcia silnika (całkowitego zniszczenia jednostki napędowej).
O sprawnym wentylatorze warto pamiętać przez cały rok. Jednak najczęściej do poważnych problemów, generowanych przez wentylator chłodnicy, dochodzi w trakcie ciepłych miesięcy wiosennych i letnich.
Najczęściej, kiedy auto porusza się z małą prędkością po mieście. Albo wtedy, gdy stoi w korku, a jego silnik długo pracuje na biegu jałowym.
Chłodnica to element wyposażenia auta, w którym odbierane jest nadmiarowe ciepło z płynu chłodniczego.
Układ chłodzenia chroni silnik przed przegrzaniem, a następnie utrzymuje go w temperaturze roboczej. W trakcie jazdy, strumień powietrza jest kierowany bezpośrednio na chłodnicę, dzięki atrapie chłodnicy i odpowiednio ukształtowanym otworom w zderzaku. Jednak kiedy auto jedzie z bardzo małą prędkością, albo silnik pracuje na biegu jałowym (czasami także podczas jazdy) płyn się przegrzewa. W takiej sytuacji uruchamiany jest wentylator chłodnicy.
Sprawny wentylator chłodnicy chroni silnik przed przegrzaniem i przed zatarciem (chroni olej silnikowy przez przegrzaniem, na skutek którego olej straciłby swoje właściwości ochronne).
Praca silnika w podwyższonej temperaturze grozi uszkodzeniem uszczelki pod głowicą, uszczelki pod pokrywą zaworów i innych uszczelnień.
Gdzie zamontowany jest wentylator chłodnicy?
We współczesnych samochodach z silnikami benzynowymi, diesla i napędami hybrydowymi, wentylator chłodnicy zamontowany jest na metalowej ramie, która jest przykręcona do samej chłodnicy. Wentylator mocuje się od strony wewnętrznej chłodnicy (pomiędzy silnikiem a chłodnicą). W autach z bardzo dużą pojemnością silnika, albo z silnikami o dużej mocy, stosuje się duże chłodnice. To sprawia, że niezbędne może być zastosowanie dwóch wentylatorów, jeden obok drugiego.
W samochodach z klimatyzacją, obok chłodnicy układu chłodzenia, zamontowana jest mniejsza chłodnica. To skraplacz klimatyzacji. Na nim również zamontowany jest wentylator, z napędem elektrycznym.
Jak zbudowany jest wentylator chłodnicy?
Wentylator chłodnicy składa się z następujących części:
• Wiatraka z tworzywa sztucznego;
• Łożyska;
• Osłony wiatraka;
• Ramy, która mocuje wiatrak do chłodnicy;
• Napędu wiatraka. W przypadku elektrycznego napędu wiatraka chłodnicy, silnik elektryczny zamontowany jest pośrodku, wraz z łożyskiem.
Napęd wiatraka chłodnicy (napęd wentylatora chłodnicy)
We współczesnych autach wentylator chłodnicy pracuje tylko wtedy, gdy jest niezbędne dodatkowe chłodzenie. Uruchamiany jest na podstawie wskazań czujnika temperatury cieczy chłodzącej, albo dodatkowo, czujnika prędkości obrotowej albo innych.
Stosuje się następujące rodzaje napędów:
• Napęd elektryczny, uruchamiany przez sterownik silnika wtedy, gdy temperatura cieczy rośnie, albo ilość obrotów silnika jest bardzo duża.
• Sprzęgło wiskotyczne, napędzane przez pasek wieloklinowy. W tym przypadku do uruchomienia wentylatora stosowany jest czujnik bimetalowy, a elementem przekazującym napęd jest olej silikonowy. Kiedy płyn się rozgrzewa, ciepłe powietrze z chłodnicy wpływa na czujnik bimetalowy.
Otwiera się zawór, olej silikonowy trafia z komory wstępnej do roboczej. Następuje tarcie i wiatrak obraca się z coraz większą prędkością.
W starszych samochodach stosowano napęd hydrauliczny (w silnikach z hydraulicznym wspomaganiem kierownicy), stały napęd (wentylator na kole pasowym pompy cieczy chłodzącej) itd.
STAŁY NAPĘD WENTYLATORA CHŁODNICY SAMOCHODOWEJ Ibex73, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons
Awaria wentylatora chłodnicy – awaria wiatraka chłodnicy
Wentylator podczas normalnej pracy hałasuje i powoduje delikatne, ale wyczuwalne drżenie. Nie sposób tego nie zauważyć, nawet w dobrze wyciszonym aucie.
O awarii wentylatora może świadczyć:
• Stały wzrost temperatury płynu chłodzącego, widoczny na wskaźniku temperatury (może też świadczyć o braku płynu chłodniczego na skutek wycieków, awarii uszczelki pod głowicą itd.)
• Nieuruchamianie się wentylatora, pomimo tego, że auto stoi w korku, albo pracuje na biegu jałowym, a temperatura płynu rośnie.
• Wentylator pracuje przez cały czas.
• Wycieki oleju ze sprzęgła wiskotycznego.
• Zbyt mała skuteczność pracy wentylatora – wentylator pracuje, ale obraca się za wolno. To problemy ze sprzęgłem wiskotycznym.
• W przypadku elektrycznego wiatraka chłodnicy powodem awarii może być uszkodzony przekaźnik albo przepalony bezpiecznik. Być może gdzieś doszło do zwarcia.
• Powodem problemów w przypadku wiatraka elektrycznego może być zaśniedziała wtyczka, uszkodzony przewód elektryczny albo awaria czujnika temperatury płynu chłodzącego.
• Uszkodzenia czujnika bimetalowego w sprzęgle wiskotycznym.
• Hałas wentylatora może być spowodowany uszkodzeniem mechanicznym łopatek, złym montażem lub przerdzewieniem śrub montażowych.
Awaria wentylatora chłodnicy może doprowadzić do przegrzania silnika, a nawet do jego zatarcia. Dlatego w przypadku zauważenia objawów awarii, warto jak najszybciej odwiedzić warsztat.
Samodzielna naprawa wentylatora jest możliwa, wystarczy zamontować nowy w miejsce uszkodzonego. Wcześniej trzeba wymontować chłodnicę, chyba, że uda się sztuka odkręcenia wentylatora bez demontażu chłodnicy (mało prawdopodobne). W niektórych autach będzie trzeba zdemontować wiele elementów, aby móc się dostać do chłodnicy, np. zderzak. Może być ciężko. Dlatego lepiej zlecić to fachowcom. Natomiast samodzielnie można kupić wiatrak chłodnicy i nowy płyn chłodzenia. Można też od razu zastosować płukankę do układu chłodzenia.