Zatarcie silnika spalinowego (benzynowego lub diesla) to najgorsza rzecz, jaka może spotkać jednostkę napędową. Niemalże zawsze zatarty silnik kończy swój techniczny żywot, bo nie ma możliwości jego naprawy albo naprawa jest nieopłacalna. Jak rozpoznać, że silnik ulega zatarciu? Co to znaczy, że silnik się zatarł? Jakie są przyczyny zatarcia silnika?

Silnik spalinowy do właściwej pracy, poza paliwem i powietrzem, potrzebuje sprawnego układu smarowania i sprawnego układu chłodzenia.
Układ smarowania silnika spalinowego dba o to, aby nadać olejowi silnikowemu odpowiednie ciśnienie i aby dostarczyć olej silnikowy do wszystkich węzłów smarowania. Sam olej silnikowy jest płynną częścią układu smarowania i jego specyfikacja oraz odpowiednia ilość także mają ogromny wpływ na poprawną pracę jednostki napędowej. Warto pamiętać, że olej silnikowy smaruje pracujące części, tworząc pomiędzy nimi ochronny film, chłodzi silnik, wycisza jego pracę, a także odprowadza zanieczyszczenia. Dodatkowa rola to działanie na rzecz właściwej pracy napinacza łańcucha rozrządu i systemów sterowania fazami rozrządu, ale to akurat nie ma wpływu na zatarcie silnika.
Układ chłodzenia silnika spalinowego dba z kolei o to, aby nadać odpowiednie ciśnienie płynowi chłodniczemu. Płyn chłodniczy krąży pomiędzy silnikiem a chłodniczą (po uruchomieniu ogrzewania kabiny także pomiędzy nagrzewnicą), odbierając nadmiarowe ciepło i oddając je w chłodnicy albo wspomnianej wcześniej nagrzewnicy.
Problemy z układem smarowania albo z układem chłodzenia to najczęstsze (choć nie jedyne) przyczyny zatarcia silnika.

Przegrzanie silnika to jeszcze nie jest zatarcie

Przegrzanie jednostki napędowej to jeszcze nie zatarcie, ale już niewiele brakuje, aby silnik zatrzeć. Co to znaczy przegrzanie silnika? Co to znaczy, że silnik się przegrzewa? To znaczy, że jednostka napędowa pracuje w znacznie wyższej temperaturze, niż właściwa. Skutki takiego stanu są następujące:
• Przyspieszone zużycie uszczelki pod głowicą silnika;
• Przyspieszone zużycie uszczelki pod pokrywą zaworów i uszczelek simmeringów wału korbowego i wałka rozrządu;
• Przyspieszone zużycie elementów mechanicznych silnika, które na skutek zbyt wysokiej temperatury i tarcia rozszerzają się, wypierając olej silnikowy i jeszcze bardziej zwiększając tarcie. Może dojść do przytarcia wałków rozrządu, elementów układu rozrządu (np. popychaczy zaworowych).

Jakie są objawy przegrzania silnika? To przede wszystkim podwyższona temperatura cieczy chłodzącej, widoczna na wskaźniku temperatury płynu chłodzącego. W skrajnym przypadku może dojść nawet do pokazania się białej pracy nad silnikiem. Co można zrobić, w razie stwierdzenia przegrzania silnika? Jak najszybciej (w bezpieczny sposób) się zatrzymać i wyłączyć silnik. Potem wezwać lawetę i odwieźć auto do warsztatu albo domu.
Jest wiele przyczyn przegrzania silnika. Typowe to:
• problemy z układem chłodzenia: zbyt mało płynu chłodniczego w układzie, ubywanie płynu chłodniczego,
• stosowanie wody zamiast płynu chłodniczego i zbyt niska wydajność układu,
• uszkodzenie termostatu elektronicznego,
• zablokowanie się standardowego termostatu w pozycji zamkniętej,
• uszkodzenie wentylatora chłodnicy;
• stosowanie oleju silnikowego niskiej jakości albo niski poziom oleju silnikowego;
• stosowanie oleju silnikowego niskiej jakości i jazda z bardzo dużą prędkością po autostradzie.

Zatarcie silnika – typowe objawy

Jak rozpoznać, że silnik samochodu się zatarł? Typowe objawy to: zwiększająca się temperatura na wskaźniku cieczy chłodzącej, coraz mniejsza prędkość obrotowa jednostki napędowej (pomimo naciskania pedału gazu), stukanie albo odgłos kucia, dochodzący z silnika, możliwa para spod maski albo czarny dym, na koniec zgaśnięcie silnika i niemożność jego uruchomienia. W skrajnym przypadku może jeszcze dojść do uszkodzenia mechanicznego bloku silnika i wybicia w nim dziury przez uszkodzone elementy mechaniczne układu korbowo-tłokowego.

Co to jest zatarcie silnika? Na czym polega zatarcie silnika?

Jak wspomniałem wcześniej, układ olejowy ma za zadanie dostarczyć olej silnikowy do wszystkich miejsc smarowania wewnątrz jednostki napędowej. Olej tworzy film ochronny pomiędzy pracującymi częściami, chroniąc przez bezpośrednim tarciem i chłodząc pracujące podzespoły. Jeśli olej nie dotrze tam, gdzie trzeba, rozpoczyna się przegrzewanie silnika. Jeśli nie zostanie zatrzymane, silnik się zaciera.
Układ chłodzenia ma za zadanie ochronę silnika przed przegrzaniem. Układ chłodzenia utrzymuje jednostkę napędową w odpowiedniej temperaturze roboczej. Jeśli układ jest niesprawny, to temperatura pracy silnika rośnie. Kiedy przekroczy pewną wartość, najpierw przegrzaniu ulega olej silnikowy. Traci on swoje właściwości ochronne, aż w końcu może ulec skoksowaniu. I silnik się zaciera.
Do zatarcia jednostki napędowej może też dojść na skutek zanieczyszczeń, które dostały się do wnętrza układu korbowo-tłokowego. W trakcie nieostrożnej naprawy do wnętrza silnika może dostać się zanieczyszczenie i doprowadzić do poważnego problemu. Problem może być też niezależny od kierowcy. Wystarczy, że urwie się mały element z klap wirowych.

Ale co to znaczy, że silnik się zatarł? Elementy mechaniczne silnika, w układzie korbowo-tłokowym i w układzie rozrządu trą o siebie (np. tłoki o cylindry), bo nie ma pomiędzy nimi ochronnego filmu. Tarcie powoduje skokowe zwiększanie temperatury, a ta może osiągnąć takie wartości, że elementy ulegną pokrzywieniu, a nawet stopieniu i zespawaniu w jedną całość. Jeśli proces zatarcia zostanie zatrzymany, może dojść to poważnych uszkodzeń, tak zwanego przytarcia (np. wałka rozrządu).

Zatarcie silnika-przyczyny. Dlaczego silnik się zatarł?

Jest bardzo wiele przyczyn zatarcia jednostki napędowej. Oto one:
• Zbyt niski poziom oleju silnikowego. W układzie są wycieki. Albo kierowca przez długi czas nie uzupełniał poziomu oleju. Każdy silnik zużywa niewielkie ilości oleju. Zużyty silnik potrafi zużyć nawet litr na 1000 km. Co gorsza, nowe silniki downsizingowe również potrafiły zużywać powyżej 1 litra oleju na 1000 km. Częste kontrole poziomu silnika i jego uzupełnianie to podstawa.
• Olej nie dociera do miejsc smarowania. Przyczyny? Zapchany smok olejowy, zapchane kanaliki olejowe, niska wydajność pompy oleju, nieodpowiedni olej silnikowy (o złej specyfikacji), stary, zgęstniały olej silnikowy.
• Zły olej silnikowy o niewłaściwej specyfikacji SAE.
• Problemy z układem chłodzenia samochodu, wymienione wcześniej. Zbyt niska wydajność układu na skutek stosowania wody zamiast płynu. Płyn chłodniczy o zbyt małej zawartości glikolu, a zbyt dużej wody (źle dobrany z koncentratu), za mało płynu w układzie, na przykład na skutek wycieków (ubywanie płynu chłodniczego), zablokowany termostat, uszkodzony termostat elektroniczny, wycieki płynu z nagrzewnicy.
• Szybka jazda samochodem zaraz po dłuższym postoju. Nie bez powodu pisałem we wcześniejszym artykule, że Wjazd na trasę po dłuższym postoju na MOP to morderstwo na silniku i na turbosprężarce.
• Agresywna jazda, powodująca powstawanie bardzo dużych temperatur we wnętrzu jednostki napędowej.
• Zapchany filtr oleju silnikowego, przez co olej silnikowy krąży po układzie z zanieczyszczeniami. Te mogą powodować zacieranie się części i blokowanie kanalików olejowych.
• Źle wyregulowana instalacja gazowa, powodujące pracę silnika w bardzo wysokiej temperaturze.
• Uszkodzenie pompy olejowej.
• Stosowanie do remontu silnika części zamiennych niskiej jakości, które nie mają tak dużej wytrzymałości, jak części oryginalne, zastosowane przez producenta na pierwszy montaż.
• Awaria uszczelki pod głowicą silnika, powodująca zalanie olejem silnikowym układu chłodzenia i zmniejszenie jego wydajności albo zalanie płynem chłodniczym układu smarowania i utrata właściwości ochronnych przez olej silnikowy.
• Rozcieńczenie oleju silnikowego paliwem, w samochodach z filtrami cząstek stałych DPF i FAP. Dzieje się tak na skutek aktywnego wypalania filtra, co ma na celu wyczyszczenie zalegających w nich sadzy oraz popiołów.
• Zanieczyszczenia, które dostają się do wnętrza silnika. Na przykład na skutek uszkodzonych klap wirowych. Powodem zatarcia mogą być też kawałki materiałów uszczelniających, użytych np. do uszczelniania kolektora dolotowego.

Czy można uratować silnik po zatarciu?

Jeśli doszło do stopienia się części, nie ma co ratować. Silnik nadaje się na złom. Jeśli nie, można przeprowadzić kompleksowy remont. Jednak trzeba pamiętać, że jego koszty mogą być naprawdę ogromne. I co za tym idzie, nieopłacalne.

MENU
– > POWRÓT NA STRONĘ GŁÓWNĄ 
– > MAGAZYN MOTORYZACYJNY 
– > TECHNIKA MOTORYZACYJNA I DIAGNOSTYKA 
– > SAMODZIELNE NAPRAWY SAMOCHODÓW– ZAOCZNE TECHNIKUM DRUCIARSTWA SAMOCHODOWEGO 
– > ELEKTROMOBILNOŚĆ I SAMOCHODY ELEKTRYCZNE, WADY ELEKTROMOBILNOŚCI 
– > DETAILING 
– > FELIETONY MOTORYZACYJNE, CIEKAWOSTKI MOTORYZACYJNE, HUMOR MOTORYZACYJNY 
– > DOKUMENTY, UBEZPIECZENIA
– > MOTOCYKLE 
– > MILITARIA – MOTORYZACJA I WOJSKO 
– > MOTORYZACJA I POLITYKA 
– > TESTY SAMOCHODÓW 
– > AKCESORIA DLA KIEROWCÓW 
– > SAMOCHODY ŚWIATA 
– > PODRÓŻE i SLOW DRIVING 
– > MOTOREWIA NA FACEBOOK 
– > MOTOREWIA NA TWITTER 
– > POWRÓT NA STRONĘ GŁÓWNĄ