Praktycznie każdy samochód wyposażony jest w radioodtwarzacz, który poprzez wbudowany wzmacniacz przesyła sygnał dźwiękowy do głośników. Pojawiające się w odsłuchu trzeszczenia i zniekształcenia dźwięku często są zmorą miłośników dobrego brzmienia podczas jazdy. Wówczas pomóc może instalacja zewnętrznego wzmacniacza samochodowego, którego zadaniem jest odpowiednia kontrola sygnału płynącego z radia i przesłanie go w spotęgowanej formie do głośników. Taka inwestycja z pewnością zaowocuje zauważalnym polepszeniem dźwięku, a z posiadanych głośników wydobyta zostanie większa moc i dynamika brzmienia.

Jak nie zgubić się w gąszczu technicznych parametrów, którymi zasypują nas producenci? Poniżej zamieszczamy praktyczne porady wraz z konkretnymi przykładami modeli.

Znaczenie liczby kanałów dla funkcjonalności wzmacniacza

Wzmacniacz to jeden z najważniejszych elementów samochodowego systemu nagłośnieniowego. Jednym z najważniejszych jego parametrów jest liczba kanałów – zwykle mieszcząca się w zakresie od jednego do ośmiu. Każdy kanał stanowi samodzielną końcówkę wzmacniacza, która wytwarza określoną moc i może być podłączony do jednego zewnętrznego urządzenia. Warto więc przewidzieć ewentualną rozbudowę systemu i zaopatrzyć się we wzmacniacz z odpowiednio dużą ilością kanałów.

Wiele modeli cechuje możliwość mostkowania dowolnej liczby kanałów w jeden, gdy w danym momencie nie wszystkie są używane. Zmniejszenie liczby kanałów skutkuje obniżeniem rezystancji, a to z kolei pozwala na uzyskanie mocniejszego dźwięku. Optymalnym rozwiązaniem jest wzmacniacz czterokanałowy.

Przykładem takiego rozwiązania może być SounDigital SD1200.4D-2Ohm EVO, a wśród budżetowych rozwiązań na wyróżnienie zasługuje Alpine BBX-F1200, który stanowi połączenie atrakcyjnej ceny i dobrych parametrów technicznych. Najbardziej zaawansowane modele są wyposażone nawet w osiem kanałów. Wzmacniacze takie, jak Audison AP 8.9 BIT, należą do profesjonalnych rozwiązań i są stosowane przez prawdziwych koneserów samochodowego nagłośnienia.

Czy osobny wzmacniacz do subwoofera to konieczny wybór?

Jeśli pragniemy wzmocnić jedynie dźwięk subwoofera, idealnie w tej roli sprawdzi się amplituner jednokanałowy, taki jak ESX HXE2000.1D. W profesjonalnym systemie car audio niezbędny jest osobny wzmacniacz przeznaczony dla subwoofera. Takie urządzenie cechuje się bardzo wysoką mocą znamionową i będzie ono w stanie wzbogacić brzmienie o wyjątkowo potężne basy. Jednak w razie, gdy planujemy zakup jednego wzmacniacza do większej liczby głośników, dla odpowiedniego zasilenia subwoofera można również zmostkować kanały, osiągając większą moc znamionową odpowiednią dla subwoofera. Taka możliwość przemawia za zakupem wzmacniacza o większej ilości kanałów.

Optymalna wartość mocy wzmacniacza

Wzmacniacze mogą posiadać moce z zakresu od ok. 20 do 1000 W na kanał. Urządzenia te należy odpowiednio zestawić pod względem mocy ciągłej z resztą sprzętu car audio. Model o niskiej mocy może bowiem nie poradzić sobie z wydajnym przetworzeniem sygnału do wielkiej skrzyni basowej, a odwrotna sytuacja grozi przepaleniem instalacji.

Zasada bezpieczeństwa mówi, że moc wzmacniacza przypadająca na kanał powinna być ok. 1,5-2 razy większa niż moc głośników. Inaczej sprawa ma się w przypadku subwoofera – tutaj wartości mogą być sobie równe.

Autorstwa Mataresephotos – http://fotosbsb.com.br, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15088292

Jak działają procesory DSP?

Osobną kategorię w dziedzinie ulepszania dźwięku głośników stanowią procesory DSP, co w polskim tłumaczeniu oznacza cyfrowe procesory sygnałowe. Są to układy do cyfrowej obróbki sygnału dźwiękowego – takiej, aby był on pozbawiony zakłóceń i idealnie odwzorowywał oryginalną ścieżkę. Procesory DSP charakteryzują się znikomymi opóźnieniami i wysoką mocą obliczeniową. Poza korektą sygnału, jego filtracją i redukowaniem echa, mogą one dodawać efekty specjalne w postaci pogłosu lub głębi. Modele samochodowe najczęściej posiadają wbudowane do konstrukcji wzmacniacze.

Sposób działania filtrów

Niezbędnym elementem wzmacniacza jest filtr dolnoprzepustowy. Umożliwia on odcięcie z przetwarzanego pasma takich częstotliwości, by urządzenie obsługiwało jedynie najniższe tony. Kolejną funkcją może być filtr subsoniczny, który usuwa częstotliwości od zera do 20-30 Hz. Ludzkie ucho nie będzie w stanie wychwycić tych dźwięków, a głośnik nie będzie „męczył się”, stale je odtwarzając. Niejednokrotnie spotykana jest też opcja bass boost, która służy do podbicia dolnych rejestrów i sprawdzi się na przykład podczas odsłuchu muzyki techno.

Jakie znaczenie ma klasa wzmacniacza?

Wśród najczęściej spotykanych klas wzmacniaczy znajdują się klasy A, A/B i D. Produkty zaliczane do pierwszej z nich na ogół pobierają najmniej energii elektrycznej i cechują się lepszą jakością dźwięku niż modele z klasy A/B. Te z kolei charakteryzują się wyższą skutecznością, co jest powodem ich popularności wśród użytkowników. Klasa D wzmacniaczy różni się pod względem impulsowego sposobu pracy, która pozwala na osiąganie wyższej efektywności. Kolejną ich zaletą są mniejsze ilości wytwarzanego ciepła – kierowca nie musi w tym przypadku przykładać tak dużej uwagi do wentylacji urządzeń. Przykładem dobrego wzmacniacza pracującego w klasie D jest Excursion HXA-1K.

Pozostałe parametry wzmacniacza wpływające na efektywność jego pracy

Współczynnik tłumienia wzmacniacza to stosunek impedancji znamionowej kolumn do impedancji wyjściowej urządzenia. Im większą wartość posiada, tym lepsza jest kontrola sygnału. Kolejnym istotnym parametrem opisującym wzmacniacz jest stosunek sygnału do szumu – S/N. Mówiąc krótko – im wyższa jego wartość, tym lepiej, ponieważ oznacza to mniejszy udział zakłóceń w przetworzonym sygnale. Ta cecha może zostać również wyrażona za pomocą poziomu zniekształcenia w procentach. Modele bardzo dobrej klasy będą cechować się zniekształceniem o wartości 0,1%, natomiast parametr ten w wysokości ok. 2% również będzie zadowalający.

Wydajność wzmacniacza jest to z kolei stosunek mocy wejściowej do wyjściowej. Jeżeli wzmacniacz posiada moc 100 W i wydajność 50%, to z akumulatora będzie pobierał dwa razy więcej, czyli 200 W. Pozostała energia zostaje utracona w postaci ciepła. O dobrej jakości wzmacniacza będą stanowiły zastosowane bezpieczniki – renomowani producenci wykorzystują takie o natężeniu ok. 40 A.