Układ rozrządu to jeden z najważniejszych elementów silnika samochodu. Trzeba dbać o jego właściwą kondycję, co pozwoli na długą i bezproblemową eksploatację jednostki napędowej. Zaniedbania mogą doprowadzić do bardzo dużych wydatków.

Układ rozrządu pozwala na dostarczanie odpowiednich ilości mieszanki paliwowo powietrznej do cylindrów oraz usuwanie z nich spalin. Rozrząd dba także o właściwe warunki pracy silnika, zapewniając właściwe odprowadzanie ciepła i smarowanie pracujących elementów mechanicznych. Dzieje się tak dlatego, że pasek lub łańcuch rozrządu napędza także pompę wody oraz pompę oleju. W starszych samochodach z silnikami benzynowymi, wałek rozrządu napędzał palec rozdzielcza, wirujący w kopułce aparatu zapłonowego.

W nowoczesnych silnikach wysokoprężnych pasek rozrządu napędza też pompę wysokiego ciśnienia, sprężającą olej napędowy i umożliwiającą pracę układu wtryskowego.

Typowemu użytkownikowi samochodu układ rozrządu kojarzy się przede wszystkim z paskiem, który jest elementem eksploatacyjnym i podlega okresowym wymianom. Przez wiele lat na uprzywilejowanej pozycji byli posiadacze samochodów, w których zamiast paska, zastosowano bezobsługowy łańcuch rozrządu. Rozwiązanie to doskonale się sprawdzało i pozwalało sporo zaoszczędzić, albowiem łańcuch faktycznie wystarczał na cały okres pracy silnika, czyli od 350 do 400 tysięcy kilometrów. Niestety, przykre niespodzianki z ostatnich lat, zafundowane przez producentów silników wysokoprężnych 1.6 TDCI i benzynowych 1.4 TSI pokazały, że czasy bezobsługowych i bezawaryjnych łańcuchów w wielu przypadkach odeszły w niepamięć.

rozrząd2

Jak działa układ rozrządu w samochodzie?

Od układu rozrządu zależy bardzo wiele: moc jednostki napędowej, jej wielkość, kultura jej pracy oraz elastyczność, która obecnie osiągana jest poprzez montaż układu zmiennych faz rozrządu.

Najpopularniejszy układ rozrządu składa się z jednego wałka rozrządu, umieszczonego w głowicy silnika, dźwigni zaworowych i zaworów.

Jak to wszystko działa? Napęd przekazywany jest za pomocą paska albo łańcucha, który łączy koło pasowe, umieszczone na przedniej części wału korbowego (nosku) i koło napędu wałka rozrządu, również umieszczone w jego przedniej części. W tylnej części wałka rozrządu znajduje się koło zębate, którego używa się do napędzania pompy wysokiego ciśnienia w Dieslach albo palca rozdzielacza w starszych modelach aut benzynowych. Najważniejszą częścią wałka są krzywki, rozmieszczone na całej jego długości. Ilość krzywek zależy od ilości zaworów – jedna krzywka przypada na każdy zawór ssący i wydechowy. Krzywki na wałku powodują otwieranie się i zamykanie zaworów, a ich rozmieszczenie i kształt mają wpływ na czas, w jakim każdy zawór będzie otwarty. Walek rozrządu obraca się o połowę wolniej niż wał korbowy. W nowoczesnych silnikach stosuje się obecnie cztery lub więcej zaworów na cylinder. To powoduje, że producenci montują dwa wałki rozrządu albo rozgałęźniki dźwigniowe.

Pasek lub łańcuch, pokonując drogę pomiędzy kołem pasowym wału korbowego a kołem napędowym wałka rozrządu, napędza także pompę wody i pompę oleju.

rozrząd3

Jak dbać o układ rozrządu?

Przede wszystkim trzeba dbać o terminową wymianę paska i wszystkich elementów, które mu towarzyszą, czyli rolek prowadzących, rolki napinającej oraz uszczelniaczy wałka rozrządu i wału korbowego a także śrub, nakrętek oraz szpilek. Wymiana samego paska nie wystarczy, a pozorna oszczędność może się szybko zemścić. Producenci samochodu określają przebieg, po jakim należy pasek wymienić. U niektórych jest to 70 tysięcy, a innych nawet 120 tysięcy kilometrów. Mechanicy w przypadku niektórych modeli aut zalecają skrócenie tych interwałów, nawet o dwadzieścia procent.

Przy każdym montażu paska powinno się także wymienić pompę wody, choć tutaj zdania bywają podzielone. Pasek i elementy towarzyszące powinno się natychmiast wymienić, gdy spod maski, podczas pracy silnika, słychać niepokojące piski. Zazwyczaj oznaczają one uszkodzenie rolek napinających.

Pasek zbudowany jest z kauczuku, który wzmocniony jest kordem, wykonanym ze sztucznego włókna. Dla kauczuku zabójczy jest olej silnikowy. Jeśli zatem dojdzie do jakiegokolwiek wycieku oleju silnikowego przy uszkodzeniu uszczelnień wału korbowego albo wałka rozrządu, pasek i elementy towarzyszące również trzeba jak najszybciej wymienić. Pasek może zostać zniszczony także przez płyn chłodniczy oraz podczas uruchamiania samochodu za pomocą holowania lub pchania. Niebezpieczne jest także stosowanie środków chemicznych, które mają za zadanie usunięcie pisków.

Pasek i elementy towarzyszące (rolki itd.) dobiera się zgodnie z zaleceniami producenta auta, najlepiej stosując produkt oryginalny albo zamiennik porównywalnej jakości. Ważna jest także data wyprodukowania paska – kilkuletnie nie gwarantują odpowiedniej wytrzymałości.

Dlaczego terminowa wymiana paska jest taka ważna? Jeśli dojdzie do jego zerwania, w silniku nastąpi rozsynchronizowanie pracy tłoków i zaworów. W silnikach, określanych jako kolizyjne (zawór wchodzi w przestrzeń pracy tłoka) dojdzie wówczas do uszkodzenia zaworów, tłoków a nawet korbowodu i głowicy silnika.

rozrząd4

Wymianę paska rozrządu najlepiej powierzyć w ręce mechanika. Samodzielna wymiana wiąże się z koniecznością posiadania szeregu profesjonalnych narzędzi, takich jak blokada rozrządu. Nieprawidłowy montaż może doprowadzić do zerwania paska, a wiadomo już, z jakim ryzykiem się to wiąże.

Kiedy należy wymienić łańcuch rozrządu? W tym przypadku należy zwrócić uwagę na zalecenia producenta auta. W większości aut łańcuchy są bezobsługowe i powinny wystarczyć na cały okres technicznego życia silnika, co w praktyce oznacza 300 – 350 tysięcy kilometrów przebiegu przy właściwej eksploatacji. Niekiedy mogą się jednak pojawić niepokojące i głośne odgłosy metalicznego klekotania. Oznaczają one, że doszło do wyciągnięcia łańcucha. Należy go jak najszybciej wymienić w profesjonalnym warsztacie, a razem z nim także pompę wody, koło zębate i napinacz olejowy. W niektórych autach, wyposażonych w łańcuch, producent określa po jakim przebiegu należy go wymienić. Zazwyczaj jest to ok. 150 tysięcy kilometrów.

Regulacja luzu zaworowego

W niektórych modelach samochodów, zwłaszcza japońskich, kierowca musi pamiętać o terminowej regulacji luzu zaworowego. Terminy regulacji luzu określa producent samochodu – zazwyczaj w zależności od wielkości przebiegu. Nie dotyczy to samochodów, w których zastosowano hydrauliczne popychacze zaworów, które automatycznie dokonują korekty luzu zaworowego.

Rozrząd to jeden z najważniejszych elementów jednostki napędowej i trzeba o niego w odpowiedni sposób dbać, stosując się do zaleceń producenta samochodu. Pozwoli to uniknąć szeregu kosztowych problemów i zapewni bezawaryjną pracę silnika.

rozrząd5

MENU

POWRÓT NA STRONĘ GŁÓWNĄ

PORTAL MOTORYZACYJNY MOTOREWIA.PL ZAPRASZA DO ODWIEDZENIA INNYCH DZIAŁÓW

MAGAZYN MOTORYZACYJNY – ciekawe artykuły o samochodach i motoryzacji

TECHNIKA MOTORYZACYJNA – poradniki motoryzacyjne. Jak serwisować, jak naprawiać, jak rozpoznać awarie?

TESTY SAMOCHODÓW – czyli rewia motoryzacyjnych gwiazd (testy samochodów nowych i testy samochodów używanych

ELEKTROMOBILNOŚĆ i SAMOCHODY ELEKTRYCZNE – prawda o elektrycznych wynalazkach

MOTORYZACJA I POLITYKA – w jaki sposób współczesna polityka wpływa na motoryzację, kierowców, sposób eksploatacji i produkcję samochodów.

AKCESORIA MOTORYZACYJNE– narzędzia, wideorejestratory, kamery, mierniki, czujniki!

SAMOCHODY ŚWIATA – jakie, zupełnie nieznane w Polsce samochody, produkowane są w innych krajach?

DOKUMENTY, UBEZPIECZENIA SAMOCHODOWE, REJESTRACJA I WYREJESTROWANIE

HUMOR I CIEKAWOSTKI, FELIETONY MOTORYZACYJNE – lekko i z humorem

MOTOCYKLE I JEDNOŚLADY

MOTOMILITARIA CZYLI MOTORYZACJA I WOJSKO

SLOW DRIVING – PODRÓŻE SAMOCHODEM PO POLSCE

WALKA Z KOROZJĄ – czyli bitwy toczone z największym wrogiem samochodów

ZAPRASZAMY RÓWNIEŻ DO POLUBIENIA MOTOREWIA.PL NA FACEBOOK I MOTOREWIA.PL NA TWITTER

CHCESZ SKOMENTOWAĆ NASZ ARTYKUŁ? NAPISAĆ SZCZERZE, CO O NIM MYŚLISZ?

PORTAL MOTORYZACYJNY MOTOREWIA.PL – POWRÓT NA STRONĘ GŁÓWNĄ

Podziel się