Układ hamulcowy w samochodzie nie jest wieczny. W jego skład wchodzą elementy eksploatacyjne, które trzeba co pewien czas poddać wymianie. Jednym z objawów ich zużycia jest pisk.
Metaliczny pisk pojawia się podczas hamowania i w czasie jazdy. Może być długotrwały, może być przerywany, może być okresowy. W każdym razie jest to sygnał, że czas wymienić klocki hamulcowe, albo również i tarcze hamulcowe. Piszczenie może pojawić się także w autach wyposażonych w hamulce bębnowe. Obecnie montuje się je przede wszystkim w małych autach, na ich tylnej osi.
Wiele modeli klocków hamulcowych posiada wbudowane czujniki zużycia. Pomimo pięknej nazwy, nie mają one nic wspólnego z elektroniką. Cały czujnik to po prostu kawałek metalowej blaszki. Zaczyna ona trzeć o powierzchnię roboczą tarczy hamulcowej, gdy warstwa cierna klocka jest mocno starta. Klocki przeciętnie wytrzymują od trzydziestu do sześćdziesięciu, a nawet siedemdziesięciu tysięcy kilometrów. Wszystko zależy od sposobu jazdy (często hamowanie w mieście albo ostra jazda przyspiesza zużycie klocków) a także od ich jakości, bo można kupić też takie, które zaczną hałasować już po dwudziestu tysiącach kilometrów. Jeśli klocki zaczynają dopominać się wymiany, to warto to zrobić jak najszybciej. W przeciwnym wypadku zużyte klocki zniszczą tarcze hamulcowe. A te mają znacznie większą trwałość niż klocki, bo mogą wytrzymać nawet sto dwadzieścia tysięcy kilometrów przebiegu.
Istnieje też inny, prozaiczny problem. W czasie jazdy po drogach gorszej jakości pomiędzy powierzchnię cierną klocka a powierzchnię roboczą tarczy hamulcowej mogą dostać się drobinki piasku albo innych zanieczyszczeń i mogą powodować piszczenie. Po kilkakrotnym hamowaniu problem powinien ustąpić.
Photo credit: matthewslimmer via Foter.com / CC BY-NC-ND
Powierzchnia cierna klocków hamulcowych powinna idealnie przylegać do powierzchni roboczej tarcz hamulcowych. Kiedy kierowca naciśnie pedał hamulca, pompa hamulcowa tłoczy płyn poprzez metalowe i gumowe (elastyczne) przewody hamulcowe bezpośrednio do zacisków. Tutaj wysuwający się tłoczek powoduje dociśnięcie powierzchni ciernych klocków do tarcz – od wewnętrznej i od zewnętrznej strony. Nacisk powoduje zwolnienie i zatrzymanie auta. Nic nie powinno piszczeć. Tyle teorii.
Skąd zatem piski w czasie hamowania?
Pojawiają się one wtedy, gdy klocki i tarcze nie przylegają do siebie idealnie a siła tarcia nie jest jednostajna. Najczęściej powodem są drgania. A co je wywołuje? Tarcze hamulcowe mogą być zwichrowane. Można je łatwo uszkodzić, kiedy są rozgrzane po hamowaniu a auto nagle wjedzie w głęboką kałużę. Następuje nagłe schłodzenie i… zwichrowanie.
Hamulce mogą piszczeć, kiedy tarcze hamulcowe będą mieć rowki. Te mogą pojawiać się w tych autach, które są mało używane, przez co ich tarcze są mocno skorodowane. Rowki mogą pojawiać się także wtedy, gdy zastosuje się nieodpowiednie klocki, najtańsze i najtwardsze.
Zazwyczaj najtańsze klocki hamulcowe są bardzo twarde i niszczą tarcze.
Photo credit: cthoyes via Foter.com / CC BY-NC-ND
Powodem piszczenia może być też niewłaściwy montaż. Dotyczy to przede wszystkim tarcz hamulcowych. Przed założeniem nowych mechanik powinien dokładnie oczyścić piastę koła z rdzy. Jeśli tego nie zrobi, tarcza może pracować tak, jakby była zwichrowana. Mechanik albo właściciel auta może też źle zamontować klocki hamulcowe, tak, że występują luzy w ich mocowaniu. To także może powodować pisk na skutek niewłaściwego, nierównomiernego dociskania klocka do tarczy.
Powodem piszczenia może być też nierównomierne zużycie tarcz i klocków.
Niekiedy pisk pojawia się także wtedy, gdy doszło do przegrzania tarcz hamulcowych (do czego dochodzi podczas jazdy w górach albo podczas ostrej, sportowej jazdy), a na ich powierzchni pojawił się osad.
Piszczeć mogą także hamulce bębnowe. A kiedy to robią? Wtedy, gdy zaatakuje je korozja, która pożera mechanizm samoregulacji luzów szczęk.
Sprawny układ hamulcowy pozwala uratować życie i zdrowie swoje oraz innych użytkowników drogi. Dlatego warto o niego dbać. Żeby zawsze zatrzymać się tam, gdzie chcemy.
Photo credit: Jon Matthies via Foter.com / CC BY-NC-ND